Przedpoście - trzy niedziele poprzedzające Wielki Post

Okres Przedpościa. W roku liturgicznym są to trzy niedziele poprzedzające środę popielcową. Znany tym, którzy uczestniczą we Mszy świętej w rycie tradycyjnym przede wszystkim przez to, że używane na nich są już fioletowe szaty a nie zielone z „okresu zwykłego” jak w nowym rycie. Czas przejścia.

Bardzo dobry opis tego okresu i jego histori znalazłam w „Wykładzie ceremonii i obrzędów Kościoła Katolickiego”.

Przytoczę go tutaj w całości bo warto:

„Przed Wielkanocą wyznaczony był zawsze pewien czas pokuty; ale w pierwszych wiekach Kościoła nie wszędzie zachowywano jednakową liczbę. W niektórych miejscach poszczono dni czterdzieści, gdzie indziej pięćdziesiąt, sześćdziesiąt a nawet siedemdziesiąt. Tu i ówdzie był zwyczaj, że w niektóre dnie post przerywano (np. w niedziele, czwartki i soboty) i dla tego post tak wcześnie rozpoczynano, aby przy policzeniu wszystkich dni zawsze okazał się Post Czterdziestodniowy. Stąd pochodzi, że początek postu ustanawiano na dni 50, 60, albo 70 przed Wielkanocą. I dla tego nazwano niedziele poprzedzające Post Wielki Septuagesima (Siedemdziesiątnicą), Sexagesima (Sześćdziesiątnicą), Quinquagesima (Pięćdziesiątnicą), bo te niedziele przypadały w siódmym, szóstym albo piątym dziesiątku dni przed Wielkanocą. Jakoż i nazwa Czterdziestnicy (Quadragesima) nic innego nie oznacza, tylko że te niedziele przypadają w czasie czterdziestodniowego postu.

Później Kościół ustanowił, aby wszędzie jednostajnie post się rozpoczynał w Środę Popielcową to jest 46 dni przed Wielkanocą; odciągnąwszy bowiem od tej liczby sześć niedziel, które są od postu wyjęte, pozostaje na sam post właśnie dni czterdzieści. Starożytne jednak imiona pozostały na pamiątkę gorliwości pierwszych Chrześcijan, a nawet jeszcze ojców naszych, u których te niedziele nosiły i dotychczas noszą nazwy cechujące ich początek: Niedziela Starozapustna, Mięsopustna, Zapustna.

Chociaż obecnie post nie zachowuje się od niedzieli Starozapustnej do Popielca, Kościół jednak te dni obchodzi ze smutkiem, jakoby to był czas rzeczywistego postu. Kapłan staje u ołtarza przybrany w kolor pokuty, czyli fioletowy ornat, we Mszy św. opuszcza się hymn radości: Gloria, Alleluja i.t.p.

Także Ewangelie, które się w te trzy niedziele czytają, usposabiają umysł Chrześcijanina do godnego obchodu Wielkiego Postu, jako czasu surowej pokuty i żalu za grzechy. W starozapustną niedzielę Kościół przez podobieństwo o robotnikach w winnicy powołuje nas: byśmy pracowali około zbawienia duszy w pokucie i umartwieniu. W niedzielę mięsopustną upomina podobieństwem o nasieniu i wielorakiej roli, jak mamy usuwać przeszkody naszego nawrócenia. W niedzielę zapustną przytacza własną przepowiednię Chrystusa Pana o ostatniej podroży do Jerozolimy i o zbliżającej się śmierci Jego i opowiada o uzdrowieniu ślepego koło Jerycha, ucząc nas: że to Jezus oddala od nas zaślepienie serca i przywraca wzrok ducha, byśmy przejrzeli i poznali całą obrzydliwość grzechu, co właśnie jest głównym warunkiem zupełnej zmiany umysłu”[1].

Dodatkową interpretację czytań Przedpościa znajdziemy w Mszale Rzymskim ojca Lefebvera:

"Kościół ukazuje nam głębokość upadku rodzaju ludzkiego. Stwierdzanie dogmatu grzechu pierworodnego i obraz jego smutnych następstw dają jasne zrozumienie chwalebnej nazwy "Zbawiciela". Widzimy kolejno: upadek Adama - grzech pierworodny i jego smutne następstwa (Siedemdziesiątnica), złość ludzi - grzechy uczynkowe i potop, który jest karą za nie (Sześćdziesiątnica). W końcu zaś Abraham, którego lud jedynie pozostanie wierny Bogu i który ofiarowując Izaaka (Pięćdziesiątnica), zapowiada w ten sposób ofiarę, której Bóg zażąda od swego Syna pierworodnego dla odkupienia rodzaju ludzkiego.

Ewangelia o robotnikach w winnicy przypomina nam, że Odkupienie rozciąga się na wszystkie wieki (Siedemdziesiątnica), Ewangelia o siewcy, że obejmuje ono wszystkie dusze (Sześćdziesiątnica). Uzdrowienie zaś ślepego z Jerycha, które następuje po zapowiedzi Męki, ukazuje nam dobroczynne jego skutki w nas (Pięćdziesiątnica)"[2].

Zostawię to tak. Niech te dwa teksty posłużą do refleksji na czas Przedpościa.